Discover millions of ebooks, audiobooks, and so much more with a free trial

From $11.99/month after trial. Cancel anytime.

Isisele Senyathi
Isisele Senyathi
Isisele Senyathi
Ebook91 pages47 minutes

Isisele Senyathi

Rating: 0 out of 5 stars

()

Read preview

About this ebook

"Isisele Senyathi" yingqokelela yamabali amafutshane athi abelane nomfundi ngobuncwane kwanobutyebi bemo-ntlalo, umnombo kwanenkcubeko yama Afrika. Ibali ngalinye likukrobisa kwizehlo ezithe zehlela uluntu, imvelaphi, ubuhlakani kwanalawo abuntsomirha ebhalwe liqhula lomfo onobugqibeleleyo ubuchule bokubalisa. Ngamabali athatha umfundi ukusuka kumathafa, iintaba nemilambo ebuhle bungenambaliso yase zilalini aye kumbeka esizikithini sedolophu apho ubomi buphala okwehashe lomdyarho; abhentsisa iinkolelo, imo yentlalo yamandulo neyakaloku nje ezilalini nasezidolophini neendlela ngeendlela abalinganiswa abakwazi ngazo ukumelana nobomi banamhlanje kodwa besabambelele, bengagungqi ezingcanjini zabo. Kuyo yonke le ngqokelela, uKutlwano Mavundla ubophe ngabande linye inkolo, ubuntu ekwabhentsisa ubutsolo bengqondo yemveli kwanokubaluleka kwayo kuluntu. Abalinganiswa banemiceli-mingeni empilweni jikelele; eluthandweni, balwa nentswelo kwanokulahlekelwa,  eminye yaloo mingeni ibabeka kwilizwe lemimoya, kuloo mbunda ndimunyeke ke athi aqulunqeke  amangomso abo njengoko lamabali eneemfundiso ngeemfundiso. Ngokuya efunda Isisele Senyathi umfundi uzifumana ekwilizwe lemimangaliso, apho maxa wambi elemimoya lihlangana neli limiweyo, ezamandulo nezanamhlanje... ahlangane amagqwirha namagqirha! U Aggrey Kutlwano Mavundla uyakumema ke mfundi ukuba uzithaphulele kulo mboniso wobaliso ngobuzwe kwanenkcubeko yethu ma Afrika... umbele ubhonxile, azi liphethwe ngubanina ithunga!?

LanguageXhosa
Release dateSep 30, 2024
ISBN9798227005793
Isisele Senyathi
Read preview

Reviews for Isisele Senyathi

Rating: 0 out of 5 stars
0 ratings

0 ratings0 reviews

What did you think?

Tap to rate

Review must be at least 10 words

    Book preview

    Isisele Senyathi - Aggrey Mavundla

    WritePublishRead

    I am a WPR Author

    http://viaafrika.com/writepublishread/

    Isinikezelo

    KuMaDlamini, iZizi elimnyama neenkomo zalo... leyo yinkosikazi yakowethu. Nanga amaganyana ambalwa endinikezela ngawo kuwe, esi Sisele Senyathi ngenxa yenkxaso nothando othe wandinika lona ngexesha elinzima ebomini, ndithi wamkele ke ngothando.

    Busiswa busisa

    Uligugu ukwaliqhayiya,

    Ulithemba ukwalingomso,

    Ungumsobomvu ukwakukukhanya;

    Kobam ubomi usisibane,

    Gxebe! Ulukhanyo.

    Mbelukaz’ elubhelu kaS’bhenya,

    Ntsengwanekaz’ emabele made,

    Ntw’ ekunyathela kuhl’ inyathela ngabantwana;

    Dudlu! Ngcambu...

    Gxebe! Mthombo wobomi.

    Zikhon’ iimbelukazi, bekh’ oonomdakazana,

    Ndikhethe wena gugu lam, themba lam,

    Qhayiya lam, nawe ke wandamkela ngobubele;

    Esifubeni sakho ndifumana ukuphumla,

    Gxebe! Imfudumalo.

    Usisibusiso, Busiswa busisa,

    Uluncedo, ncedo nceda,

    Ukukukhanya, khanya khanyisa

    Deda nkanuko, ngena kwethembeka

    Gxebe! Kusulungeka. Dyumpu!

    Ingabula zigcawu

    Isisele Senyathi yingqokelela yamabali amafutshane esiXhosa abhalwe nguAggrey Kutlwano Mavundla. La mabali aneemfundiso ezohluka-hlukeneyo kubafundi ngesimo sentlalo nako konke okusingqongileyo ekuhlaleni kule mihla siphila kuyo; ukanti akwathelekisa ixesha eladlulayo nexesha langoku. Ayolisa umxhelo njengoko ebhalwe liqhula lomfo, ekwathunuka ingqondo yomfundi okokuba azikise ukucinga ukuze athabathe izigqibo ezifanelekileyo kumahla-ndinyuka aya kuthi agagane nawo kweli limiweyo. La mabali alungele ukufundwa ezikolweni, ingakumbi kwizikolo zamabanga aphakemeyo. Kula mabali, kukwaphuhliswa ukusetyenziswa kolwimi kwanokulolwa kweengqondo, njengoko maxa wambi kukho amaqhina ekufuneka umfundi azisombululele ngokwakhe. Nanjengoko sisitsho isihloko, lo nguvimba wolwazi...zithaphulele ke mfundi.

    1. Ahlanganisene amathile

    Kwakusisisi kunga kuqhunyiselwe iinyosi kwelo gumbi ayehlanganisene kulo amathile. Kaloku olu yayilusuku olwalubekelwe bucala nguMdali owadala izidalwa ngokuthi alande izembe lakhe abeliboleke ikhaya elo.  Namathile ke azeka mzekweni ngokuthi awuthwale ngezandla ezingenamkhinqi umsebenzi lowo eqinisekisa ukuba lowo ubhubhileyo akayi kulifulathela ikhaya elo akufika kwelemimoya, koko uya kuhlala elizisela okuhle namathamsanqa njengoko babewuthwele ngempumelelo nokuzimisela umsebenzi wokuthi ndlela ntle kuye. Kaloku mfundi ingqumbo yeminyanya yinto apha ethi ize nelifu elimnyama kwikhaya elo, lombathwe ngamashwangusha anokude akhokhelele ekulahlekelweni bubutyebi, imisebenzi, nakukwehlelwa ziingozi. Ukanti ngamanye amaxesha ukubhubha kwenzala, kungenjalo kwalowo uye akawathobela okanye akalenza ngendlela, alandele imigqaliselo yesiko elo.

    Kwangcwatywa ngesidima nesithozela, kwathi emva kweentsuku ezilishumi kwasilwa umabil’ ebanda kwahlanjwa imihlakulo yaze yagoduswa kulungiselelwa ukuba ze ingathwali ishwangusha elo lokuswelekelwa ilise kubaniniyo njengoko yayibolekiwe ngelixa kwakulungiselelwa ukomba. Kaloku kunenkolo ethi yakugoduswa ingahlanjwanga loo mihlakulo emva kokuba kwenjiwe idlaka ingosulela loo makhaya ibibolekwe kuwo ngelo lifu limnyama, ilifu lokufa. Kwathi emva kweenyanga ezintathu udlulile umngcwabo wacelwa umendi kowabo ukuze aye kuhlanjwa ngentelezi yakowabo, kususwa izila. Lenziwa idini kowabo ze eso silo lalenziwe ngaso sohlulwa phakathi kwala makhaya mabini, ikhaya lakulomendi kunye nekhaya lasemzini, kwanja zoth’umlilo! Wabuya nalo ke umakoti elo cala ze nabasemzini bazenzela.

    Kwakusele kudlule unyaka emva kokwehlelwa sisihelegu sokuswelekelwa ngunyana, obekwa yintsika nomsimelelo wekhaya elo. Olu yaye ilusuku lokuhlanjwa komzi, kwakuxhelwe etyetyisiweyo inkabi yenkomo, kuseGcibhala nakwezisebeleni iintsana njengoko umcimbi lowo wawusindlekwe ziindlezana ezizimvuzemvuze bububele. Kaloku nantsi, emva konyaka kubhujiwe kuthi kuhlanjwe umzi. Umhlolokazi waye ephahlelwe, ethengelwe ooni nooni, iimpahla; amajalimani, iiqhiya, amagcodololo, iingubo, ibhedi ndibala ntoni na! Kwakunga kumhla ngomembeso, koko lo yayingumembeso womntu omnye. Kaloku mfundi isiko lokuhlanjwa kwekhaya lihamba nomcimbi obizwa ngokuba lulwambulo, bathi ke abakulo mendi bombula umntwana wabo. Tyhini! Akaba mhle umhlolokazi kwanga liguzu liphuma ekhasini. Yabonakala igqamile intombi kanantsi, imbelukazi elubhelu elusu lumpuluswa, andisathethi ke ngezidlele ekwakunga ziimpundu zosana. Kuvakele ukungqumshela kuye wonke ubani owayezimase loo mcimbi. Oothoba sikutyele boogqada-mbekweni ke bathi oko kungqumshela kwakuzalwa ngamahumhum ayesele ethe ndii okuba umhlolokazi lowo uya kungenwa ngumninawa kamfi lowo, ngoko ke bebona okokuba ihagu iya kuzenzela kwisonka samasi. Oondaba noonondaba! Ungancama.

    Kuthe ngentsasa elandela leyo yokuhlanjwa komzi ahlanganisana amathile ukuze kugwadlwe, kuboniswane ngaloo ngxubakaxaka eyaye itshis’ ibunzi kuloo mzi waseMaMfeneni. Loo msi ungako wawuvela koozalipholile ababengxalwa bengxaliwe, elowo ezama ukupholisa ingqondo njengoko umcimbi owawuchotshelwe yaye ingumcimbi wesiko, kwaye yaye ingumcimbi owawufuna oochul’ ukunyathela boompondo zihlanjiwe, hayi amarhanuga. Ukuswelekelwa komtshakazi igazi lisaqhuma, kunjalo nje engekaqabeli kwiminyaka engamashumi amathathu, yinto eye ikhokhelele ekubeni kuboniswane ngamathile ukuba mawusindlekwe njani na umcimbi kamolokazana lowo. Kwamanye amakhaya mva nje uye azikhethele umolokazana lowo ukuba uyahlala na emzini kungenjalo abuyele kowabo, aziphilele ubomi obutsha. Ukanti kwamanye basayibambe kundalashe. Mhlawumbi ke loo makhaya azama ukukhusela ilifa nentsebenzo yomfi lowo, abanye ke becothele ukuyirhwebeshela kubo loo ntsebenzo ingakumbi ukuba umfi lowo ebeyindlalifa okanye ebesisinhanha esingothi mbawula.

    Mandulo phaya, engekasiwa so amalungelo amanina kwakuye kutyunjwe othile wekhaya ukuba angene umhlolokazi lowo ukuze kungabikho ngxubevange yabantwana kwelo

    Enjoying the preview?
    Page 1 of 6